به اطلاع می‌رساند سامانه آموزش و آزمون اخلاق پژوهش (آوا) در راستای اجرای قانون پیشگیری و مقابله با تقلب در تهیه آثار علمی و توانمندسازی پژوهشگران توسط پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) در پنجاه و نهمین اجلاس معاونان پژوهش و فناوری دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی، پژوهشی و پارک‌های علم و فناوری سراسر کشور رونمایی شد.
این سامانه با ارائه بسته‌هاي آموزشی کاربردي، کوتاه و متن‌محور، دانشی پایه و مفید را از مهمترین چالش‌هاي اخلاق پژوهش که براي اجتناب از بدرفتاري‌هاي پژوهشی ضروري هستند، دراختیار کاربرقرارداده و سپس از طریق آزمونی هدفمند، دانش کاربردر این زمینه را مورد ارزیابی قرار میدهد.
پژوهشگرانی که مایل به انجام هر نوع فعالیت پژوهشی ازجمله پایان‌نامه/ رساله، مقاله و کتاب و انتشار آن هستند، به گذراندن آزمون دوره محور این سامانه تشویق میشوند.
فلسفه وجودي این سامانه مبتنی بر این است که بسیاري از بدرفتاريها یا ناشی از عدم آگاهی پژوهشگران، به ویژه دانشجویان، با اخلاق پژوهش و چالش‌هاي اصلی آن است ویا ناشی از عدم حساسیت اخلاقی کافی آنها، بنابراین سامانۀ آوا از طریق ساز و کاري آموزشی وارزیابانه خاص، درصدد تامین این هدف ارزشمند است که دانش پایه اخلاق پژوهش را در اختیار کاربران قرار دهد و سپس از طریق آزمون و اعطاي گواهی آشنایی با اخلاق پژوهش، کاربران را متعهد کند که به بد رفتاري پژوهشی مبادرت نکنند و به این صورت حساسیت اخلاقی آنها را بالا برد. با تامین این هدف، شمار بدرفتاري‌هاي پژوهشی درعمل کاهش خواهد یافت.
در سامانه آوا هر بسته آموزشی، داراي چهار بخش است: 1- توضیحی در مورد چیستی چالش مورد نظر (مانند سرقت ادبی، رضایت آگاهانه، و غیره)؛ 2- بحثی درباره جوانب اخلاقی آن چالش؛ 3-ارائه چند مورد تاریخی براي فهم بهتر چالش و ارتباط دادن آن با واقعیت‌هاي دانشگاهی و پژوهشی 4- معرفی چند منبع مهم براي مطالعه بیشتر.
برپایه محتواي هربسته، مجموعه پرسش‌هایی براي آزمون طراحی شده و درکل خزانه‌اي ازپرسش‌هاي گوناگون آماده شده است.
سامانه در هرآزمون به شکل تصادفی 20 پرسش را از همۀ بسته‌هاي آموزشی به هر کاربراختصاص میدهد. افرادي که با اخلاق پژوهش آشنا هستند و فقط مایل به دریافت گواهی اخلاق پژوهش‌اند، میتوانند بدون رجوع به بخش آموزش به پرسش‌هاي طراحی شده پاسخ دهند.
در طراحی بسته‌ها و خزانه پرسشها از منابع متنوعی بهره برده شده است. بسته‌ها و پرسشها پس از آماده‌سازي اولیه، مورد بررسی گروهی از متخصصان حوزه اخلاق پژوهش قرار گرفته‌ا‌ند و درنهایت در شکل کنونی ارائه شده‌اند. با اینحال باتوجه به پویا بودن حوزة اخلاق پژوهش، بسته‌ها و پرسشها در بازه‌هاي زمانی مشخصی به‌روزرسانی خواهند شد.
سامانه آوا در نشان ava.irandoc.ac.ir قرار گرفته و در دسترس همه پژوهشگران قرار دارد.
مشارکت دانشگاه ها و مراکز پژوهشی و مجلات علمی در تشویق پژوهشگران به گذراندن دوره آموزش و آزمون اخلاق پژوهش و اخذ گواهی موفقیت در این دوره، می‌تواند به ترویج و همگانی شدن این اقدام ملی کمک کند.